វប្បធម៌ទូទៅ ០៩

៥២/ តើកាតព្វកិច្ច ១០ ប្រការក្នុងការគ្រប់គ្រង ដែល អ្នកដឹកនាំទូទៅត្រូវបំពេញ មានអ្វីខ្លះ ? ព្រោះអ្វី ?

- ត្រូវមានការប្រជុំ និងពិគ្រោះគ្នាជានិច្ចស្តីពីការងារ ដែលខ្លួនប្រុងនឹងធ្វើ គឺមិនត្រូវធ្វើអ្វីដោយអត្តនោ ម័ត រាល់ការងារដែលខ្លួនត្រូវធ្វើគប្បីពិភាក្សាប្តូរ យោបល់សហសេវិកអោយបានល្អិតល្អន់ ម៉ត់ចត់ មុននឹងដាក់ចេញកិច្ចការអោយអ្នកនៅក្រោមឱវាទ អនុវត្ត ពីព្រោះកាតព្វកិច្ចនេះនឹងគ្មានប្រតិកម្មពេល ប្រតិបត្តិការងារ និងធ្វើអោយការងារមានដំណើរ ការរលូនទៅមុខឥតអាក់ ។

- ត្រូវការពារនារី កុមារ និងចាស់ជរាអោយបានដិត ដល់ និងមានប្រសិទ្ធិភាព ព្រោះជនទាំងបីពួកខាង លើនេះ ងាយទទួលរងគ្រោះពីបុគ្គលអាក្រក់ទូទៅ គេមានកម្លាំងកាយទន់ខ្សោយ ពុំអាចទ្របញ្ហាធ្វន់ ធ្ងរសម្រាប់ការពារខ្លួន នឹងការរំលោភបំពាន សម្រាប់ការរស់នៅសុខស្រួលបានឡើយ ។

- ត្រូវគោរព និងការពារបូជនីយដ្ឋាន កេរមរតកវប្ប ធម៌ជាតិ ប្រពៃណីជាតិអោយបានល្អប្រសើរបំផុត ពីព្រោះអ្វីៗ ទាំងអស់នេះជាដួងព្រលឹងជាតិ ជួយទ្រ ទ្រង់ជាតិអោយគង់វង្ស ស្ថិតស្ថេរជាអមតៈ ។

- ត្រូវរួបរួមគ្នាការពារប្រទេសជាតិ រក្សានូវបូរណ ភាពទឹកដីជានិច្ច គឺត្រូវរកវិធីស្វែងរកសន្តិភាពជូន ជាតិ ថែរក្សាទឹកដីកុំអោយបាត់បង់ បញ្ចៀសទឹកដី អោយផុតពីនឹមត្រួតត្រានៃជាតិសាសន៍ណាមួយ ។

ព្រោះទឹកដីបាត់បង់ ជាតិសាសន៍ក៏ត្រូវសូន្យឈ្មោះ អនុជនត្រូវរងនូវការលំបាកគ្រប់ពេលវេលា ។

- ត្រូវរក្សាឃុំគ្រងគាំពារបព្វជិត ដែលមានគុណធម៌ គ្រប់ពេលវេលាទាំងអស់ គឺត្រូវទំនុកបម្រុងគាំទ្រអ្នក ទ្រទ្រង់សាសនាអោយបានដិតដល់បំផុត ដោយសារ អ្នកទាំងនោះជាឃោសនិកជកដ៏សំខាន់ ជួយអប់រំ ពលរដ្ឋអោយក្លាយជាពលរដ្ឋល្អ ប្រកបដោយប្រ សិទ្ធិភាពខ្ពស់ ដែលធ្វើអោយសង្គមជាតិរុងរឿង ។

- ត្រូវធ្វើសំណើ និងរៀបចំគម្រោងកែប្រែច្បាប់ និង បង្កើតច្បាប់ជាបន្ទាន់ ស្របតាមស្ថានភាពជាក់ស្តែ ង នៃសង្គមជាតិ គឺបើឃើញច្បាប់ណាមួយប្រើពុំ មានប្រសិទ្ធិភាពហួសសម័យ ត្រូវកែប្រែរៀបចំស្នើ ទៅរដ្ឋសភាសម្រេច ព្រោះការធ្វើបែបនេះអាចរក្សា បានរបៀបរៀបរយ សន្តិសុខសណ្តាប់ធ្នាប់ សង្គម បានល្អ និងបម្រើផលប្រយោជន៍ប្រជាជន តាមការ ចង់បានពិតប្រាកដរបស់គាត់ ។

- ត្រូវរក្សាសត្វព្រៃ ព្រៃឈើ ធនធានធម្មជាតិទាំង ឡាយអោយមានតុល្យភាពក្នុងប្រទេស គឺត្រូវហាម ប្រាម និងបង្រ្កាបផ្តាន្ទាទោសពពួកជនបំផ្លាញសត្វ ព្រៃ ព្រៃឈើ ធនធានធម្មជាតិ ខុសបទដ្ឋានបច្ចេក ទេស ព្រោះធម្មជាតិអាចបង្កើតបាននូវប្រយោជន៍ ច្រើនរាប់ពុំអស់ បើយើងចេះប្រើប្រាស់វា ។

- ត្រូវស្តាប់មតិអ្នកប្រាជ្ញ បណ្ឌិត បញ្ញវ័ន្ត និងព្រឹទ្ធា ចារ្យ គឺត្រូវទទួលយកគំនិត ទស្សនៈ ដំបូន្មានមាន អ្នកមានចំណេះដឹងខ្ពង់ខ្ពស់ យកទៅពិចារណាក្នុង​ការធ្វើការងារធំៗ លំបាកស្មុគស្មាញណាមួយ ព្រោះ អ្នកទាំងនោះសុទ្ធមានបទពិសោធន៍ មានជំនាញ មានទស្សនៈល្អភ្លឺស្វាង និងមានចំណេះផ្តួចផ្តើម ច្នៃ ប្រឌិតនូវអ្វីៗ អោយល្អឆាប់រហ័ស ហើយផ្តល់ជា គុណប្រយោជន៍ដល់ជាតិ និងប្រជាជនបាន ។

- ត្រូវផ្តល់អាហាររូបករណ៍ដល់សិស្ស និស្សិតសម្រា ប់យកទៅបង្កើនចំណេះ និងផ្តល់ប្រាក់បៀវត្សដល់ មន្ត្រីរាជការស៊ីវិលគ្រប់ជាន់ថ្នាក់ កងកម្លាំងប្រដាប់ អាវុធគ្រប់ផ្នែក អោយបានសមរម្យ ព្រោះសម្រាប់ ពួកគេនាំយកចំណេះ បច្ចេកវិទ្យាថ្មីៗ មកអភិវឌ្ឍន៍ ជាតិទៅថ្ងៃមុខ សង្គមអាចថយចុះនូវអំពើពុករលួយ អំពើល្មើសច្បាប់ ភាពរយីករយាកនៃការងារ ។

- ត្រូវបង្រាបបទឧក្រិដ្ឋ ចោរកម្មគ្រប់ប្រការ និង បណ្តុះចំណេះមុខជំនាញល្អ សីលធម៌រស់នៅជូន ពលរដ្ឋ ពីព្រោះកិច្ចការនេះនឹងធ្វើអោយសង្គមមាន ស្ថិរភាព ពលរដ្ឋស្ងប់ចិត្ត អារម្មណ៍នឹងនរ មិនកើត មានការព្រួយបារម្មណ៍ផ្សេងៗ និងអាចធ្វើអោយ ពលរដ្ឋមានលទ្ធភាព បំពេញការងារចិញ្ចឹមជិវិតរស់ នៅដោយសុខសាន្ត ។

៥២/ តើលក្ខណៈទាំង ១០ យ៉ាងរបស់អ្នកដឹកនាំជាតិ មានអ្វីខ្លះ ?

- ពិសោធន៍ក្នុងកិច្ចការយូរ ចេះចាំរឿងរ៉ាវផ្សេងៗ ច្រើនដឹងការរាក់ជ្រៅ ធ្លាប់ឆ្លងកាត់បទពិសោធន៍ ជីវិត និងការងារយូរមកហើយ ចេះអត់ធ្មត់ មិន ឈាមរាវដូចកូនក្មេង ។

- ចេះដឹងគោរពច្បាប់វិន័យបញ្ញតិ្តផ្សេងៗ មានច្បាប់ រដ្ឋធម្មនុញ្ញជាដើម មិនព្រមប្រព្រឹត្តល្មើសច្បាប់ និង ទង្វើខាងកាយវាចារល្អប្រពៃ មិនមានស្លាកស្នាម ខាងអំពើទុច្ចរិត ។

- មានចំណេះវិជ្ជាខ្ពង់ខ្ពស់ និងទូលំទូលាយ ស្គាល់ បញ្ញា ស្គាល់សេចក្តីត្រូវការរបស់សង្គម ដែលខ្លួន គ្រប់គ្រង និងឆ្លៀវឆ្លាតក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាផង
- មានការចេះដឹងពីគោលច្បាប់ គោលវិន័យទាំង ច្បាប់គ្រងគ្រងប្រទេស ច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ ច្បាប់ជាតិ ច្បាប់អន្តរជាតិទាំងឡាយ រួមមានសន្ធិសញ្ញា កតិកាផ្សេងៗ ដែលទាក់ទងនឹងរឿងនយោបាយ សង្គ្រាម សេដ្ឋកិច្ចសង្គម កិច្ចវប្បធម៌ ..... ជាដើម ។

- មានការវៃឆ្លាត ពូកែក្នុងការរំងាប់អធិករណ៍ ចំ ពោះការទាស់ទែងគ្នា ក្នុងសង្គមប្រកបដោយគតិ បណ្ឌិត ។

- មានចិត្តស្រលាញ់ធម៌ យកធម៌ជាធំ ស្រឡាញ់ការ ចេះដឹង ស្រឡាញ់ការពិត ចេះធ្វើខ្លួនអោយគេ គោរព ។

- មានការសន្តោសដោយបច្ច័យបួន តាមមាន តាម បាន មិនលោភលន់ មិនខ្ចះខ្ជាយ មិនចង់បានហួស ឋានៈខ្លួន រស់នៅតាមធម្មតា សាមញ្ញមិនហ៊ឺហារស៊ី វិល័យហួសពីអ្វី ដែលខ្លួននិងប្រទេសខ្លួនកំពុងមាន

- មានសុខភាពកាយ និងចិត្តបរិបូរ មិនងាយខឹង មិន មួម៉ង មិនតក់ស្លុត ទោះជាមានហេតុការណ៍អ្វីៗ កើតឡើងក៏ដោយ ។

- មានសេចក្តីក្លាហានរ៉ឹងប៉ឹងនឹងធឹង ប្រកបដោយ សតិសម្បជញ្ញៈ

- មានកិរិយាមារយាទល្អ ជ្រះថ្លា ដឹងពិធីការ ដឹងសុជី វធម៌ក្នុងសង្គម មិនឆ្គង មិនឈ្លើយ ។

៥៣/ គ្រូជាបុព្វការីជននៃសិស្ស ដោយសារតែគ្រូ បានធ្វើគុណអ្វីខ្លះចំពោះសិស្ស ?

- ខិតខំអប់រំណែនាំ អត្តចរិតសិស្សអោយក្លាយជា មនុស្សល្អប្រសើរពិតប្រាកដ គឺត្រូវព្យាយាមប្រៀន ប្រដៅសិស្សជាប្រចាំ ដោយបង្វិកចិត្តគំនិតសិស្ស អោយទៅជាមនុស្សស្គាល់ខុសត្រូវ ស្គាល់គុណ ទោស ស្លូតបូត សុភាពរាបសារ មិនប្រព្រឹត្តអំពើ ពាលាបំពានអ្នកដទៃដោយកំរោល អប់រំផ្លូវកាយ វាចារចិត្តសិស្ស អោយទៅជាមនុស្សគួរអោយគោ រព និងស្រលាញ់ពីជនទូទៅ

- ប្រឹងប្រែងណែនាំសិស្ស ពីវិធីរៀនសូត្រ ដើម្បី អោយសិស្សក្រេបយកចំណេះដឹងបានច្បាស់លាស់ និងមានប្រាជ្ញាឈ្លាសវៃ គឺលោកតែងបង្ហាញនូវ ល្បិចកលក្នុងការសិក្សាដល់សិស្ស បង្ហាញយទ្ធវិធី សម្រាប់អោយសិស្សយកទៅដោះស្រាយរាល់បញ្ហា ផ្សេងៗ ដែលកប់ក្នុងវិជ្ជាដែលខ្លួនរៀនអោយយល់ ដឹង រួចយកទៅអនុវត្ត និងប្រើប្រាស់ក្នុងការរស់នៅ

- ខិតខំផ្ទេរចំណេះ ដែលលោកបានផ្តល់ទៅអោយ សិស្សឥតលាក់លៀមទុកឡើយ គឺលោកបានបន្ស ល់ទុកនៅទេពកោសល្យ កម្លាំងកាយចិត្ត ប្រាជ្ញា ស្មារតី ពន្យល់បង្ហាត់ បង្រៀនសិស្សដោយមិនប្រ កាន់វណ្ណៈ ពណ៌សំបុរ ជាតិសាសន៍ ភេទឡើយ ។ គ្រូ បានផ្ទេរចំណេះដឹងដល់សិស្សគ្មានសល់ពីខ្លួន មិន ខ្វល់រវល់ពីការហត់នឿយពីការលំបាកអ្វីឡើយ ។ ទន្ទឹមនឹងនេះលោកតែងខិតខំសិក្សាស្រាវជ្រាវរកនូវ គន្លឹះបច្ចេកទេសបង្រៀនល្អៗ ប្លែកៗ សម្រាប់ជួយ សិស្សអោយយល់ដឹងមេរៀនដែលលោកបាន បង្រៀនថែមទៀតផង ។

- គ្រូតែងតែខិតខំលើកស្ទួយសិស្ស និងវាយតម្លៃការ សិក្សាដោយសុក្រិតយុត្តិបំផុត គឺលោកតែងតែផ្តល់ លទ្ធផលលើការសិក្សាសិស្ស ត្រឹមត្រូវឥតល្អៀង ។ ប្រការនេះធ្វើអោយសិស្សមានជំនឿទុកចិត្តគាំទ្រ គោរព និងយល់ដឹងទទួលស្គាល់ពីសមត្ថភាពពិត របស់ខ្លួន យល់ពីកម្រិតយល់ដឹងរបស់ខ្លួន ។

- គ្រូតែងគ្រប់គ្រងការពារ មើលការមើលការខុស ត្រូវជំនួសឪពុកម្តាយសិស្ស ក្នុងវង្វង់ម៉ោងសិក្សាក្នុង ថ្នាក់ ក្នុងសាលាយ៉ាងដិតដល់ក្រៃលែង គឺគ្រូតែងតែ ឃ្លាំមើលថែទាំ យកចិត្តទុកដាក់ប្រុងប្រយ័ត្នរក្សា សុវត្ថិភាពសិស្ស ដែលមករៀនក្នុងសាលា ដើម្បី ឆ្លើយតបទៅនឹងការទុកចិត្តរបស់ មាតាបិតាសិស្ស ដែលបាននាំកូនអោយមករៀនសូត្រក្នុងសាលា ដោយឈរលើស្មារតីទទួលខុសត្រូវខ្ពស់បំផុត ស្តីពី សុខទុក្ខសិស្ស និងចាត់ទុកសិស្សជាកូនចៅបង្កើត របស់ខ្លួន ។

- គ្រូតែងតែផ្តល់មតិព្រឹក្សាចំពោះសិស្ស ដែលមាន វិបតិ្តដោយគតិបណ្ឌិតជាមូលដ្ឋាន គ្រូតែងតែមាន ចិត្តត្រេកអររីករាយជានិច្ច ក្នុងការជួយដោះស្រាយ បញ្ហាស្មុគ្រស្មាញនានា ដែលសិស្សពឹងពាក់អោយ ខ្លួនជួយ ដោយផ្អែកលើវិធានល្អៗ ស្របតាមចិត្ត សាស្រ្ត សង្គមសាស្រ្ត និងបរិយាកាសសង្គម ដែល ពួកគេរស់នៅ ជាហេតុធ្វើអោយសិស្សមានវិបត្តិ រសាយទុក្ខ មានសង្ឃឹមក្នុងជីវិត និងទឹកចិត្តតស៊ូ ជំនះឧបសគ្គនានាទៀតផង ។